Chăm Sóc Người Mắc Chứng Không Tự Chủ Đại Tiểu Tiện: Các Vấn Đề về Phương Diện Cảm Xúc và Xã Hội (Caring for Someone with Incontinence: Social and Emotional Issues)

Tờ thông tin này được soạn thảo bởi Liên Hiệp Người Chăm Sóc Gia Đình.

Khi được hỏi, người chăm sóc gia đình hoặc bạn đời cho biết chứng đại tiểu tiện không tự chủ thường sẽ khiến họ quyết định chuyển người thân đến viện dưỡng lão. Tại sao điều này trở thành một bước ngoặt khó khăn về mặt tình cảm? Chứng đại tiểu tiện không tự chủ có thể là nguyên nhân cao khiến người chăm sóc vượt quá giới hạn chịu đựng. Dưới đây là một số vấn đề khiến chứng đại tiểu tiện không tự chủ trở nên khó giải quyết và các gợi ý về cách giải quyết những lo lắng này.

Từ chối

Quý vị nên làm gì khi người thân của mình từ chối sử dụng tã hoặc đồ lót bảo vệ? Người bệnh cần sử dụng các sản phẩm hỗ trợ chứng đại tiểu tiện không tự chủ hàng ngày có thể cảm thấy rằng họ không còn khả năng tự chăm sóc bản thân ở mức cơ bản nhất. Phản ứng của họ với quý vị có thể là tức giận, từ chối hoặc phải miễn cưỡng sử dụng.

Ứng phó: Điều quan trọng là cần nói chuyện với người thân của quý vị một cách bình tĩnh, thấu hiểu rõ và trung thực về mức độ ảnh hưởng của chứng đại tiểu tiện không tự chủ và khả năng quý vị cung cấp dịch vụ chăm sóc tốt nhất có thể dành cho họ. Điều này có thể giúp họ dễ dàng chấp nhận hơn chứng đại tiểu tiện không tự chủ cũng như các sản phẩm hỗ trợ cho đại tiểu tiện không tự chủ. Nếu người được chăm sóc sống chung với bệnh trạng tâm thần hoặc nhận thức như suy giảm trí tuệ, hãy tìm hiểu các biện pháp tốt nhất bằng cách tham gia một lớp học hoặc tham gia một nhóm hỗ trợ, ở đó chúng ta có thể học được các kỹ năng hữu ích để ứng phó với tình huống dễ dàng hơn.

Hãy tế nhị; phát biểu vội vàng là ngôi nhà có mùi khó chịu có thể khiến người được chăm sóc cảm thấy bị xúc phạm và gây ra phản ứng khó chịu thay vì hợp tác.

Bối rối

Quý vị có thể cảm thấy bối rối không chỉ cho bản thân mà còn cho người được chăm sóc. Rất khó để chịu trách nhiệm chăm sóc ai đó, như cha/mẹ quý vị, theo cách rất riêng tư kín đáo và thường phải tiếp xúc. Nếu quý vị đang chăm sóc người khác giới, quý vị có thể cảm thấy khó xử khi phải nhìn, chạm vào hoặc chăm sóc vùng kín của họ. Nếu quý vị đang chăm sóc cha/mẹ cùng giới, quý vị vẫn có thể có cảm giác như đang xâm phạm quyền riêng tư của họ. Và cuối cùng, người thân của quý vị đang cần dịch vụ chăm sóc có thể có cảm giác xấu hổ.

Ứng phó: Nói chuyện với gia đình, bạn bè hoặc chuyên gia hỗ trợ có thể giúp ích cho quý vị. Thừa nhận cảm giác không thoải mái của quý vị. Thuê nhân viên chăm sóc tại nhà hoặc nhờ một thành viên gia đình khác hoặc bạn bè cung cấp dịch vụ chăm sóc khi quý vị cảm thấy quá khó thực hiện.

Phản ứng

Người chăm sóc thường không ở trạng thái tốt khi người được chăm sóc mắc chứng đại tiểu tiện mà không tự chủ được. Họ có thể có cảm giác như người được chăm sóc cố tình làm những việc đại tiểu tiện không tự chủ để trừng phạt họ. Quý vị có thể cảm thấy tức giận hoặc thiếu kiên nhẫn, đặc biệt vào thời gian bất tiện, như khi đang nấu bữa cơm tối hoặc khi đang ngủ. Chi phí mua vật dụng hỗ trợ chứng đại tiểu tiện mất tự chủ có thể là một vấn đề trong ngân sách của người chăm sóc/người được chăm sóc. Và nếu người được chăm sóc không hợp tác, điều đó sẽ khiến mối quan hệ của quý vị và họ trở nên căng thẳng hơn. Một số người cũng có thể có các phản ứng thể chất và khó chịu với chất dịch và mùi cơ thể.

Ứng phó: Thừa nhận cảm giác khó chịu của quý vị là bước đầu tiên hữu ích. Coi điều này không phải vấn đề đối với quý vị, nếu vậy, chỉ khiến vấn đề trở nên tồi tệ hơn cho cả quý vị và người được chăm sóc. Nên hiểu rằng người được chăm sóc không phải họ cố gắng làm cho cuộc sống của quý vị trở nên khó khăn hơn; mà họ không kiểm soát được những gì đang diễn ra. Đây cũng là điều khó khăn của chính họ. Tìm kiếm hỗ trợ thông qua các nhóm hỗ trợ trực tiếp hoặc trực tuyến, từ bạn bè hoặc thành viên gia đình đã có trải nghiệm tương tự, hoặc từ nhân viên công tác xã hội, y tá, chuyên gia trị liệu cơ năng hoặc chuyên gia sức khỏe.

_____________________________________________________

Cảm xúc

Quý vị có thể cảm thấy tức giận hoặc bực bội vì phải giải quyết tình huống này. Có lẽ vấn đề quá khó khăn cho quý vị. Đôi khi quý vị có thể cảm thấy dễ dàng hơn nếu không phải lau rửa cho người bệnh không tự chủ được trong tình huống này, nhưng điều này có nghĩa là bỏ mặc người được chăm sóc và khiến người được chăm sóc có nguy cơ bị tổn thương da và nhiễm trùng, đặc biệt là viêm đường tiết niệu.

Ứng phó: Thừa nhận nhiều cảm xúc mà quý vị có thể có khi phải chăm sóc người bệnh mang chứng đại tiểu tiện không tự chủ và yêu cầu hỗ trợ. Các nhóm hỗ trợ, trực tiếp hoặc trực tuyến, có thể khích lệ tinh thần quý vị và các phương thức thực tế đã được áp dụng và đúng đắn. Những người chăm sóc trong nhóm chắc chắn sẽ chia sẻ kinh nghiệm của họ với các sản phẩm khác nhau. Nghe những lời khuyên dùng về sản phẩm từ bác sĩ, dược sĩ hoặc chuyên gia trị liệu cơ năng của quý vị. Tìm kiếm các sản phẩm giúp ích cho cả quý vị và người được chăm sóc. Cân nhắc việc thuê người hỗ trợ chăm sóc cá nhân hoặc để các thành viên khác trong gia đình hỗ trợ khi họ có thể. Quý vị không phải làm tất cả.

Giới Hạn Thể Chất

Tình trạng thể chất, khuyết tật về thể chất, tuổi tác hoặc suy nhược cơ thể liên quan đến bệnh tật có thể khiến việc chăm sóc chứng đại tiểu tiện không tự chủ cho người thân của quý vị trở nên khó khăn. Một người có thân hình nhỏ bé đang cố gắng giúp một người có thân hình lớn hơn nhiều ra khỏi giường có thể dẫn đến nguy cơ làm chấn thương lưng của họ hoặc làm căng các cơ khác. Quý vị có thể có nguy cơ bị ngã khi bị đánh thức vào nửa đêm để hỗ trợ người được chăm sóc đi vệ sinh hoặc sử dụng bồn tiểu. Và tình trạng thiếu ngủ do phải thức dậy nhiều lần trong suốt cả đêm chắc chắn sẽ ảnh hưởng đến hoạt động và khả năng làm việc của quý vị vào ngày hôm sau.

Ứng phó: Nếu quý vị đang chăm sóc người bị khuyết tật về thể chất, như tê liệt hoặc suy nhược, hãy đảm bảo rằng quý vị có một chuyên gia vật lý trị liệu hoặc chuyên gia trị liệu cơ năng hướng dẫn quý vị cách sử dụng cơ thể để quý vị không bị nguy cơ chấn thương khi cố gắng giúp đỡ cho người bệnh. Phối hợp với bác sĩ của quý vị để đảm bảo rằng kế hoạch chăm sóc đều có những thứ QUÝ VỊ cần cũng như những thứ hỗ trợ mà người được chăm sóc phải có. Quý vị phải thừa nhận giới hạn của bản thân và đặt ra giới hạn khi có điều gì đó có thể gây hại tổn thương cho quý vị.

Lập kế hoạch

Cần chuẩn bị kỹ trước khi ra ngoài với người mắc chứng đại tiểu tiện không tự chủ. Người chăm sóc và người được chăm sóc thường cô lập với xã hội vì họ quan ngại về chứng đại tiểu tiện không tự chủ khi đang ở bên ngoài.

Ứng phó: Chuẩn bị sẵn hai túi vải hoặc túi đeo vai nhỏ đựng tất cả mọi thứ mà quý vị cần thiết hỗ trợ chứng đại tiểu tiện không tự chủ, khăn lau, găng tay, đồ lót và các vật dụng khác. Hãy nhớ đem theo vài chiếc túi nilông để đựng rác thải. Đem theo một túi bên mình và để một túi trên xe, phòng khi cần dùng. Nếu đi du lịch, hãy tìm nơi có nhà vệ sinh dành cho gia đình/người đi cùng cho phép hai người cùng vào. Hoặc đem theo một biển báo mà quý vị có thể gắn trên cửa nhà vệ sinh công cộng, như “vợ đang chăm sóc chồng khuyết tật bên trong”. Quý vị nên biết rằng ở một số tiểu bang, như California, luật tiểu bang cho phép người chăm sóc gia đình hoặc người phục vụ được trả lương thuộc bất kỳ giới tính nào hỗ trợ người được chăm sóc tại nhà vệ sinh công cộng. Bố trí ghế ngồi gần phòng vệ sinh trên máy bay hoặc trên các phương tiện giao thông khác. Hãy luôn ghi nhớ vị trí nhà vệ sinh, điều này sẽ giảm bớt lo lắng cho cả hai. Thường xuyên sử dụng nhà vệ sinh, ngay cả khi người được chăm sóc nói họ không muốn.

Thời Gian và Nguồn Lực

Chứng đại tiểu tiện không tự chủ khiến công việc của người chăm sóc khó khăn hơn theo nhiều cách. Các sản phẩm hỗ trợ chứng đại tiểu tiện không tự chủ bị rò rỉ, sử dụng các sản phẩm này không thường xuyên hoặc thậm chí không sử dụng khi cần, sẽ khiến người chăm sóc phải giặt nhiều quần áo hơn và mất nhiều thời gian để dọn dẹp nhà vệ sinh và khu vực quanh nhà. Cần thêm thời gian nếu cần giúp người thân của quý vị đi vệ sinh sau khi người đó đại tiện hoặc tiểu tiện són. Khi nhu cầu chăm sóc cá nhân mất nhiều thời gian hơn, quý vị có thể cảm thấy thiếu kiên nhẫn và dễ tuyệt vọng hơn. Những cảm giác này chỉ trở nên phức tạp nếu nhu cầu vệ sinh và tắm rửa diễn ra suốt đêm khiến người chăm sóc không thể ngủ đủ giấc. Việc tăng thời gian chăm sóc cho người mắc chứng đại tiểu tiện mất kiểm soát sẽ gây ảnh hưởng khi cần thêm hỗ trợ, như nhờ một thành viên khác trong gia đình hoặc thuê một người phục vụ và có thể cân nhắc xem có cần dịch vụ chăm sóc tại nhà không. Các yếu tố bổ sung không được coi nhẹ là chi phí của các sản phẩm hỗ trợ chăm sóc chứng đại tiểu tiện không tự chủ, và nỗ lực liên quan để theo dõi và mua tất cả các vật dụng cần thiết.

Ứng phó: Việc thuê người hỗ trợ có thể giúp người chăm sóc bớt căng thẳng hơn. Nhiều người chăm sóc gợi ý tìm kiếm trực tuyến để tìm được các vật dụng hỗ trợ chứng đại tiểu tiện không tự chủ có mức giá rẻ hơn và tìm các phiếu giảm giá để được giảm giá tại cửa hàng. Đừng ngại hỏi những người chăm sóc khác—các nhóm hỗ trợ người chăm sóc trực tiếp hoặc trực tuyến—để được gợi ý về những nơi tốt nhất để mua sản phẩm. Cuối cùng, quý vị có thể quyết định đâu là lựa chọn tốt nhất cho quý vị và người được chăm sóc—ngay cả khi quý vị đã hứa sẽ không bao giờ gửi họ đến viện dưỡng lão. Người chăm sóc có thể đã là một người bạn đời, người con trưởng thành, bạn bè, anh chị em và không chỉ là người chăm sóc cá nhân. Việc thay đổi từ người bạn đời yêu thương thành người chăm sóc có thể gây ra nỗi đau buồn, tội lỗi và trầm cảm. Chăm sóc nhu cầu và sức khoẻ của chính quý vị là điều quan trọng nhất để quý vị có thể chăm sóc cho người khác.

Quý vị không đơn độc. . .

Sẽ dễ dàng hơn cho quý vị, với vai trò là người chăm sóc, cũng như người được chăm sóc nếu quý vị có thể thực hiện việc chăm sóc chứng đại tiểu tiện không tự chủ theo cách tự nhiên nhất có thể. Xét cho cùng, đây là vấn đề rất phổ biến—25% phụ nữ và 15% nam giới mắc chứng đại tiểu tiện không tự chủ vào một thời điểm nào đó trong cuộc đời. Tiến hành đánh giá y tế để xem có thể làm được gì nhằm giảm nhu cầu sử dụng nhà vệ sinh khẩn cấp và tìm hiểu xem có thể xác định được tình trạng có thể điều trị được hay không, như viêm đường tiết niệu hoặc vấn đề về tuyến tiền liệt. Thảo luận với bác sĩ của người được chăm sóc xem thuốc hỗ trợ hoặc biện pháp luyện tập nhịn tiểu có hiệu quả trong tình huống này không. Trên hết, hãy tìm kiếm và nhận sự hỗ trợ từ gia đình, bạn bè và người hỗ trợ có trả lương nếu có thể để quý vị không phải thực hiện tất cả các công việc chăm sóc.

Nguồn Lực

Family Caregiver Alliance (Liên Hiệp Người Chăm Sóc Gia Đình)
National Center on Caregiving (Trung Tâm Chăm Sóc Quốc Gia)
(415) 434-3388 | (800) 445-8106
Trang web: www.caregiver.org
Tài nguyên bằng tiếng Việt: https://www.caregiver.org/vietnamese/
Email: info@caregiver.org
FCA CareNav: https://fca.cacrc.org/login
Services by State: www.caregiver.org/connecting-caregivers/services-by-state/

Liên Hiệp Người Chăm Sóc Gia Đình (Family Caregiver Alliance, FCA) tìm cách cải thiện chất lượng cuộc sống cho những người chăm sóc thông qua giáo dục, dịch vụ, nghiên cứu và vận động ủng hộ. Thông qua Trung Tâm Chăm Sóc Quốc Gia, FCA cung cấp thông tin về các vấn đề xã hội, chính sách công và chăm sóc hiện hành, cung cấp hỗ trợ trong việc phát triển các chương trình công và tư dành cho người chăm sóc, và hỗ trợ người chăm sóc trên toàn quốc tìm kiếm các nguồn lực trong cộng đồng của họ. Đối với cư dân của Khu Vực Vịnh San Francisco, FCA cung cấp các dịch vụ hỗ trợ gia đình trực tiếp cho những người chăm sóc người mắc bệnh Alzheimer, đột quỵ, ALS, chấn thương đầu, bệnh Parkinson và các tình trạng sức khỏe suy nhược khác ảnh hưởng đến người lớn.

Tờ Thông Tin và Gợi Ý của FCA

Danh sách tất cả các thông tin và gợi ý có sẵn trực tuyến tại www.caregiver.org/vietnamese.

Các Tổ Chức và Đường Dẫn Liên Kết Khác

Tổ Chức Chăm Sóc Tiết Niệu: Hiệp Hội Tiết Niệu Hoa Kỳ
https://www.urologyhealth.org/

Tổ Chức National Association for Continence
www.nafc.org/

Trung Tâm Hỗ Trợ Chứng Đại Tiểu Tiện Không Tự Chủ
www.incontinentsupport.org